Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy an toàn hiệu quả

Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy: Đặt bình ở vị trí an toàn, cách đám cháy khoảng 1,5m (tùy loại bình). Hướng vòi phun theo chiều gió, nhắm trực tiếp vào gốc lửa. Kéo chốt an toàn để kích hoạt bình, sau đó bóp van để phun chất chữa cháy. Khi áp lực giảm, tiến lại gần hơn và di chuyển vòi phun qua lại để đảm bảo lửa được dập tắt hoàn toàn.

Hiện nay, bình chữa cháy phổ biến gồm hai loại chính là bình bột và bình CO2. Việc lựa chọn loại bình phù hợp phụ thuộc vào mục đích sử dụng, giúp bảo vệ an toàn cho người và tài sản khi xảy ra sự cố hỏa hoạn. Để sử dụng bình chữa cháy hiệu quả, cần nắm rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động và quy trình thao tác đúng cách.

1. Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy dạng bột BC/ABC

1.1.Cấu tạo

Bình chữa cháy thường có thiết kế hình trụ, vỏ thép sơn đỏ theo tiêu chuẩn an toàn. Bên trong chứa bột khô chống cháy và khí nén đẩy. Cấu tạo bình gồm các bộ phận chính:

• Vỏ bình: Làm từ thép nguyên khối, sơn đỏ để dễ nhận diện.
• Cổ bình: Có ren kết nối với cụm van xả, hỗ trợ tháo lắp khi bảo trì.
• Cụm van xả: Điều khiển việc phun chất chữa cháy.
• Chốt an toàn: Ngăn ngừa tình trạng kích hoạt ngoài ý muốn.
• Vòi và loa phun: Hỗ trợ định hướng dòng bột khi dập lửa.
• Đồng hồ áp suất: Giúp kiểm tra lượng khí nén trong bình.
• Ti bình: Bộ phận khóa bột, đảm bảo chỉ xả khi sử dụng.
• Ống dẫn: Dẫn bột từ đáy bình ra ngoài khi kích hoạt.
• Bột chữa cháy: Hóa chất giúp dập tắt đám cháy nhanh chóng.

Hiểu rõ cấu tạo và cách sử dụng sẽ giúp đảm bảo an toàn khi xử lý sự cố cháy nổ.

Giải mã ký hiệu ghi trên vỏ bình

Bình bột chữa cháy thường được phân loại theo ký hiệu BC hoặc ABC, tùy vào khả năng xử lý các loại đám cháy khác nhau. Ký hiệu trên bình thể hiện phạm vi ứng dụng:

• A: Dập lửa từ các vật liệu rắn như gỗ, giấy, vải…
• B: Xử lý đám cháy do chất lỏng dễ cháy như xăng, dầu, cồn…
• C: Khống chế hỏa hoạn do khí gas, khí đốt hóa lỏng…

Ngoài ký hiệu chữ, trên bình còn có số kg hiển thị lượng bột bên trong. Ví dụ, bình MFZ4 chứa 4kg bột chữa cháy. Việc nắm rõ các thông số này giúp chọn đúng loại bình phù hợp với từng tình huống cháy nổ.

1.2. Tính năng, tác dụng của bình bột chữa cháy

Bình bột chữa cháy được thiết kế để dập tắt nhiều loại đám cháy khác nhau, bao gồm chất rắn, chất lỏng, chất khí và các sự cố liên quan đến thiết bị điện. Chẳng hạn, bình chữa cháy có ký hiệu ABC có thể xử lý hiệu quả các đám cháy do gỗ, giấy, xăng dầu hay khí gas gây ra.

Bột chữa cháy không gây hại cho da, có khả năng cách điện và dễ sử dụng. Khi phun, bột giúp ngăn ngọn lửa lan rộng, kiểm soát tình huống cháy nổ và hạn chế nguy cơ bùng phát trở lại.

1.3. Nguyên lý chữa cháy của bình bột

Cụm van xả được kết nối với ống dẫn bên trong bình. Khi kích hoạt van, khí nén trong bình tạo áp lực đẩy bột chữa cháy ra ngoài qua hệ thống ống dẫn. Bột này có tác dụng bao phủ ngọn lửa, ngăn chặn sự tiếp xúc giữa chất cháy và oxy. Khi nguồn oxy bị cắt đứt, đám cháy sẽ dần bị dập tắt, ngăn không cho lan rộng thêm.

1.4. Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy

Khi phát hiện đám cháy, nhanh chóng mang bình chữa cháy đến gần ngọn lửa. Trong quá trình di chuyển, có thể lắc nhẹ hoặc dốc ngược bình để bột bên trong phân tán đều. Tiếp theo, rút chốt an toàn, tay thuận cầm vòi phun hướng vào gốc lửa, tay còn lại bóp mạnh van xả để bột được phun ra. Di chuyển vòi phun qua lại để phủ đều bột lên đám cháy cho đến khi lửa tắt hoàn toàn.

Lưu ý: Khi dập lửa ngoài trời, cần đứng theo hướng thuận gió để tránh bột bị thổi ngược, đảm bảo hiệu quả chữa cháy.

Sử dụng bình cầm tay loại nhỏ

• Mang bình đến khu vực xảy ra cháy, giữ khoảng cách an toàn. Nếu là bình bột MFZ, lắc nhẹ vài lần trước khi sử dụng.
• Rút chốt an toàn, tay thuận cầm cò bóp, tay còn lại hướng vòi phun về đám cháy.
• Đối với bình CO₂, tránh cầm trực tiếp vào vòi phun hoặc thân bình để tránh bỏng lạnh.
• Bóp cò bóp để phun chất chữa cháy vào gốc lửa, di chuyển vòi phun cho đến khi lửa tắt hoàn toàn.

Cách dùng bình loại lớn có xe kéo

• Đẩy xe đến vị trí cháy, kéo vòi rulo ra và hướng lăng phun vào đám cháy.
• Rút chốt an toàn, kéo van trên miệng bình theo phương vuông góc với mặt đất.
• Giữ chắc lăng phun, bóp cò để phun chất chữa cháy đến khi dập tắt hoàn toàn ngọn lửa.

Phương pháp rà soát kiểm tra bình, bảo quản bảo dưỡng

• Định kỳ mỗi 6 tháng kiểm tra áp suất khí nén và đồng hồ đo áp lực. Nếu kim đồng hồ chỉ vạch đỏ, cần nạp lại khí.
• Đặt bình ở nơi dễ thấy, dễ lấy, tránh nơi có nhiệt độ trên 55°C hoặc môi trường chứa chất ăn mòn.
• Bình đã sử dụng hoặc hết khí cần được nạp lại ngay để đảm bảo sẵn sàng cho các tình huống khẩn cấp.

2. Hướng dẫn sử dụng nình chữa cháy khí CO2

2.1. Cấu tạo

Bình chữa cháy CO₂ có thiết kế dạng trụ đứng, vỏ ngoài được sơn tĩnh điện màu đỏ theo tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy (PCCC) Việt Nam. Bên trong chứa khí CO₂ nén ở áp suất cao, do đó vỏ bình có độ dày lớn và trọng lượng khá nặng. Đặc tính của khí CO₂ hóa lỏng là có nhiệt độ cực thấp, có thể gây bỏng lạnh nếu tiếp xúc trực tiếp với da. Vì vậy, loa phun của bình được thiết kế to và dài hơn so với bình bột.

• Vỏ bình: Được làm từ thép dày, sơn tĩnh điện màu đỏ, khi gõ vào phát ra âm thanh kim loại vang.
• Cổ bình: Có ren trong giúp kết nối với cụm van xả bằng đồng, có thể tháo rời để bảo trì.
• Cụm mỏ vịt: Hay còn gọi là cụm van xả, dùng để thao tác khi kích hoạt bình.
• Chốt an toàn: Ngăn chặn tình trạng vô tình kích hoạt hoặc trẻ em nghịch ngợm làm phun khí CO₂.
• Dây loa phun: Hình dạng phễu lớn, khác biệt so với bình chữa cháy bột nhằm đảm bảo hiệu quả phun khí CO₂.
• Ti bình: Làm bằng đồng, nằm bên trong cụm van, có nhiệm vụ kiểm soát áp suất khí trong bình.
• Van an toàn: Khi nhiệt độ môi trường tăng cao, van sẽ tự động xả khí để tránh nguy cơ nổ bình.
• Khí CO₂: Được nén trực tiếp trong bình dưới dạng hóa lỏng, hoạt động theo cơ chế làm lạnh và cách ly oxy để dập tắt đám cháy.

 

 

2.2. Tính năng tác dụng của bình CO2

Bình chữa cháy dạng xách tay được thiết kế để xử lý nhanh các đám cháy nhỏ mới bùng phát. Loại bình này có thể dập tắt hiệu quả các đám cháy liên quan đến chất rắn, chất lỏng và đặc biệt phù hợp để chữa cháy thiết bị điện, không gian kín như phòng nhỏ hay tầng hầm.

2.3. Nguyên lý chữa cháy

Khi van bình được mở, do sự chênh lệch áp suất, khí CO2 dạng lỏng bên trong sẽ thoát ra ngoài dưới dạng sương mù trắng, có nhiệt độ cực thấp khoảng -79°C. Nhờ khả năng làm lạnh mạnh, CO2 có thể đóng băng đám cháy, đồng thời cô lập nguồn oxy, giúp dập tắt lửa hiệu quả và ngăn ngọn lửa lan rộng.

2.4. Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy CO2 hiệu quả

Khi phát hiện cháy, nhanh chóng mang bình đến gần đám lửa, sau đó rút chốt an toàn. Hướng loa phun về phía ngọn lửa, đồng thời bóp nhẹ van xả để kiểm tra xem bình có bị rò rỉ khí hay không. Nếu phát hiện rò rỉ, tuyệt đối không sử dụng mà cần thay bình khác. Nếu bình hoạt động bình thường, bóp mạnh van xả, giữ chắc loa phun ở phần quai cầm được thiết kế riêng, rồi xịt trực tiếp vào ngọn lửa, di chuyển tia phun qua lại cho đến khi đám cháy được dập tắt hoàn toàn.

2.5. Những điều cần chú ý lúc dùng và bảo quản bình khí CO2

• Không sử dụng bình chữa cháy CO2 để dập các đám cháy liên quan đến kiềm, sắt nóng chảy, than cốc hoặc phân đạm, vì phản ứng hóa học có thể tạo ra khí độc nguy hiểm hoặc khiến đám cháy lan rộng hơn.

• Khi phun, cần cầm vào tay quai được thiết kế riêng, tránh chạm trực tiếp vào loa phun, vì nhiệt độ thấp có thể gây bỏng lạnh, làm dính tay vào bề mặt kim loại.

• Không sử dụng bình CO2 để chữa cháy ngoài trời khi có gió lớn, vì khí CO2 dễ bị thổi tản, làm giảm hiệu quả dập lửa.

• Khi chữa cháy thiết bị điện cao thế, cần trang bị găng tay và ủng cách điện để đảm bảo an toàn.

• Không đặt bình ở khu vực có nhiệt độ vượt quá 55°C, vì áp suất trong bình có thể tăng cao, gây nguy cơ bung van xả áp hoặc nổ bình.

• Thường xuyên kiểm tra, bảo trì và thay thế các bộ phận bị hỏng như loa phun, vòi phun, van khóa để đảm bảo bình luôn trong trạng thái hoạt động tốt.

• Sử dụng cân để kiểm tra lượng khí CO2 còn lại trong bình, tránh để khí quá ít. Nếu trọng lượng bình nhẹ hơn mức quy định, cần mang đi nạp lại ngay.

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, nắm rõ tính năng của từng loại bình để bố trí và sử dụng đúng mục đích.

• Khi phun, cần đứng ở vị trí thuận lợi: ngoài trời thì đứng theo hướng gió, trong nhà thì đứng gần lối thoát để đảm bảo an toàn. Chỉ ngừng phun khi đám cháy đã hoàn toàn được dập tắt.

• Đối với đám cháy do chất lỏng, cần phun phủ lên bề mặt để dập lửa, tránh phun trực tiếp vào chất lỏng vì có thể làm lửa lan rộng.

• Khoảng cách phun phải phù hợp với từng loại đám cháy và lượng khí còn trong bình để đảm bảo hiệu quả dập lửa cao nhất.

• Bình chữa cháy đã sử dụng cần đặt riêng để tránh nhầm lẫn với bình còn đầy.

2.6. Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy – Phương pháp lắp đặt và bảo quản đúng cách

• Nên lắp đặt bảng chỉ dẫn PCCC để dễ dàng nhận biết vị trí đặt bình chữa cháy khi cần thiết.

• Đảm bảo khu vực đặt bình luôn thông thoáng, không bị che khuất bởi vật dụng khác để có thể nhanh chóng tiếp cận khi xảy ra sự cố.

• Tiến hành kiểm tra định kỳ ít nhất 6 tháng/lần nhằm đảm bảo bình luôn trong trạng thái sẵn sàng sử dụng.

• Thay mới bình sau 5 năm hoặc khi phát hiện dấu hiệu hư hỏng như rỉ sét, ăn mòn để tránh rủi ro trong quá trình chữa cháy.

• Có thể treo bình lên tường bằng giá đỡ có khóa để giữ cố định, tránh đặt trực tiếp xuống nền đất nhằm kéo dài tuổi thọ của bình.

Với phương pháp hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy nhanh bao gồm đầy đủ các hình ảnh hướng dẫn cụ thể, nếu như bạn cần hướng dẫn cách sử dụng trực tiếp an toàn hiệu quả hãy liên hệ ngay với Resident nhé!